جلسه هم‌اندیشی دکتر سید محمدرضا موالی‌زاده، استاندار خوزستان، با خبرنگاران و اصحاب رسانه که روز پنجشنبه ۲۰ دی‌ماه برگزار شد را می‌توان فرصتی برای بازخوانی رابطه میان ساختار قدرت، نخبگان اجتماعی و افکار عمومی در چارچوب جامعه‌شناسی سیاسی دانست. این نشست که در فضایی صمیمی برگزار شد، فراتر از یک گفتگوی معمولی بود و بازتابی از چالش‌های تاریخی و ساختاری استان خوزستان در مسیر توسعه و انسجام اجتماعی به شمار می‌رفت.
قدرت و پاسخگویی: باز تعریف رابطه دولت و مردم
دکتر موالی‌زاده در این نشست با رویکردی متفاوت از الگوهای سنتی مدیریت، به شفافیت و پاسخگویی تأکید کرد. وی اذعان داشت که قدرت اجرایی بدون نقد و نظارت رسانه‌ها ناقص است و تأثیرگذاری آن مستلزم مشارکت همه‌جانبه مردم و نخبگان است. این اظهارات، بازتابی از تلاش برای نهادینه‌سازی فرهنگ مردم‌سالاری دینی در مدیریت محلی بود که در آن رسانه‌ها نقش واسط میان مردم و حاکمیت را ایفا می‌کنند.
انسجام اجتماعی: چالش هویت و توسعه
موالی‌زاده، هویت خوزستانی را به‌عنوان حلقه‌ای میانی میان هویت قومی و ملی معرفی کرد و تقویت آن را ضرورتی برای پیشبرد اهداف توسعه دانست. وی ضمن اشاره به تنوع قومی و فرهنگی استان، بر پرهیز از نگاه‌های قومی تأکید کرد و مشکلات مردم مناطق مختلف استان را یکسان خواند. این نگرش، کوششی برای تقویت سرمایه اجتماعی و کاهش تنش‌های هویتی در چارچوب نظریه‌های انسجام اجتماعی است.
رسانه به‌عنوان کنشگر سیاسی: نقشی فراتر از گزارشگری
یکی از نکات محوری این جلسه، تأکید استاندار بر نقش رسانه‌ها در تغییر نگرش عمومی و گشودن مسیر توسعه بود. موالی‌زاده، خبرنگاران را فراتر از ناظران بی‌طرف دانست و آنان را کنشگرانی معرفی کرد که می‌توانند با تولید روایت‌های مثبت و تقویت امید اجتماعی، به پیشبرد گفتمان توسعه کمک کنند. این نگاه، بر اهمیت رسانه‌ها به‌عنوان بخشی از نظام سیاسی تأکید داشت که می‌توانند میانجی‌گری میان جامعه مدنی و ساختار قدرت را بر عهده بگیرند.
انتقادپذیری و مردم سالاری در عمل
موالی‌زاده در بخشی از سخنان خود، بر پذیرش انتقاد و فرهنگ عذرخواهی تأکید کرد. این دیدگاه، بازتابی از رویکردی است که مدیران را به‌عنوان انسان‌های خطاپذیر می‌نگرد و آنان را ملزم به تعامل سازنده با افکار عمومی می‌کند. در فضای سیاسی ایران، این سخنان را می‌توان نشانه‌ای از تمایل به بازتعریف رابطه میان حاکمان و مردم بر اساس اصول دموکراتیک دانست.
چالش توسعه متوازن: از سخت‌افزار تا نرم‌افزار
یکی از مفاهیم کلیدی این نشست، توسعه متوازن بود. استاندار خوزستان با رویکردی جامع، توسعه را فراتر از زیرساخت‌های عمرانی تعریف کرد و بر نیاز به نشاط اجتماعی، فرهنگ، هنر و موسیقی تأکید نمود. این نگاه، از تلاش برای ترکیب مؤلفه‌های مادی و غیرمادی توسعه حکایت دارد و به مباحث نظری در حوزه توسعه پایدار نزدیک است.
پیامدهای سیاسی و اجتماعی این نشست را می‌توان نمونه‌ای از تلاش برای ترویج گفتمان مردم سالارانه دینی و ارتقای سرمایه اجتماعی در خوزستان دانست. موالی‌زاده با تأکید بر گفتگو، انتقادپذیری و تقویت هویت خوزستانی، کوشید فضایی برای همگرایی و تعامل سازنده میان گروه‌های اجتماعی مختلف فراهم کند. از منظر جامعه‌شناسی سیاسی، این تلاش‌ها در صورت استمرار، می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری یک الگوی مدیریت مشارکتی در استان شود که در آن قدرت سیاسی نه ابزاری برای سلطه، بلکه وسیله‌ای برای خدمت و همکاری است.
درنهایت، این جلسه فرصتی بود برای بازاندیشی در مسیر توسعه و ایجاد وفاق اجتماعی در خوزستان، استانی که تنوع، ثروت و مشکلات آن، همواره نمود عینی از چالش‌های کلان ملی بوده است.
اهواز – لفته منصوری
روز جمعه ۲۱ دی‌ماه ۱۴۰۳
پانوشت:
۱- این روایت بر اساس رویکرد جامعه‌شناسی سیاسی از این نشست است. دکتر حسین بشیریه در کتاب جامعه‌شناسی سیاسی؛ نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی نوشته است: «موضوع جامعه‌شناسی سیاسی بررسی رابطه‌ی دولت، قدرت سیاسی و قدرت دولتی از یک‌سو و جامعه و قدرت اجتماعی یا نیروها و گروه‌های اجتماعی از سوی دیگر است. از این دیدگاه قدرت سیاسی شامل قدرت دولتی و قدرت اجتماعی است و در کل پیکره‌ی جامعه پراکنده است. جامعه‌شناسی سیاسی می‌کوشد رابطه‌ی میان قدرت دولتی و قدرت اجتماعی را دریابد.» صفحه ۱۸، چاپ دوم، ۱۳۷۴، نشر نی.
۲- این روایت نظرگاه شخصیت حقیقی نویسنده است.
روایت جامعه‌شناسی سیاسی از جلسه هم‌اندیشی استاندار خوزستان با اصحاب رسانه
